Tháng 12 năm nay, khách hàng sẽ được phép dùng tài khoản ngân hàng Việt để quét mã QR thanh toán tại Trung Quốc và ngược lại

Việc phát triển QR payment đang bước sang một giai đoạn mới, khi mục tiêu không chỉ dừng lại ở thanh toán trong nước mà còn hướng tới liên thông xuyên biên giới. 

Tại Hội thảo về Thanh toán QR Code mới đây, ông Nguyễn Hoàng Long – Phó Tổng giám đốc NAPAS cho biết, nhiều năm qua thị trường chủ yếu sử dụng hình thức QR giữa người với người (P2P), tức chuyển tiền cá nhân, và mô hình này chưa giải quyết được giao dịch giữa người dân và doanh nghiệp hoặc hộ kinh doanh.

Theo ông Long, P2P không thể đáp ứng những yêu cầu quan trọng như kết nối với hệ thống bán hàng, tự động xuất hóa đơn, quản lý doanh thu, hay đảm bảo trách nhiệm cho người tiêu dùng khi xảy ra tra soát, khiếu nại, hoàn tiền. Ông nhấn mạnh: "Nếu mọi người chỉ dùng dịch vụ P2P thì không có đơn vị nào đứng ra chịu trách nhiệm".

Chính vì vậy, năm nay NAPAS đã tập trung triển khai QR payment để xử lý các bài toán mà P2P bỏ ngỏ. Ông Long nhận định: "QR P2P vẫn phục vụ một nhóm nhu cầu nhất định, nhưng QR payment mới là sản phẩm dành cho người tiêu dùng thông minh, cần bảo vệ, cần phục vụ tốt hơn, cũng như các đơn vị bán hàng hay hộ kinh doanh mong muốn chuyên nghiệp hóa hoạt động thanh toán. Tôi nghĩ xu hướng chuyển dịch sang QR payment sẽ rất lớn trong thời gian tới".

Để QR payment phát triển, không thể chỉ dựa vào một đơn vị hạ tầng như NAPAS mà cần sự phối hợp của toàn bộ hệ thống ngân hàng và cơ quan quản lý. Ông nói: "Ngân hàng Nhà nước giữ vai trò đưa ra chính sách… và đưa ra các tiêu chuẩn kỹ thuật để tất cả đơn vị từ ngân hàng đến trung gian thanh toán có thể liên thông nội địa, và tiến tới liên thông xuyên biên giới".

Một trong những mục tiêu quan trọng của NAPAS là để "khách hàng Việt Nam có thể dùng app ngân hàng Việt Nam ra nước ngoài quét mã QR để thanh toán hàng hóa dịch vụ; và khách quốc tế dùng app, ví, tài khoản ngân hàng của họ để quét mã QR của Việt Nam tại chợ, cửa hàng của Việt Nam".

Trong hệ sinh thái này, ngân hàng chịu trách nhiệm triển khai mạng lưới điểm chấp nhận thanh toán; các trung gian thanh toán phát triển mạng lưới; còn NAPAS đóng vai trò kết nối toàn bộ hệ thống QR trong nước và liên thông với các quốc gia trong khu vực.

Song song với hạ tầng kỹ thuật, NAPAS cũng tăng cường năng lực an toàn – bảo mật cho thanh toán QR. Ông Long cho biết đơn vị đã "kết nối để nhận cảnh báo rủi ro cao từ hệ thống SIMO của Ngân hàng Nhà nước, danh sách đen từ Bộ Công an; đầu tư vào hệ thống big data và AI để phân tích dữ liệu, phát hiện tài khoản nghi ngờ và đưa ra cảnh báo tự động cho ngân hàng". Một bộ "sổ tay hướng dẫn xử lý giao dịch nghi ngờ, giả mạo" cũng đã được Hiệp hội Ngân hàng ban hành và sẽ được đưa vào áp dụng từ đầu tháng 12 nhằm giúp các ngân hàng chuẩn hóa quy trình phòng chống gian lận.

Về thị trường nội địa, NAPAS đang tiếp tục mở rộng kết nối với các ngân hàng và trung gian thanh toán để chuyển đổi những điểm P2P có nhu cầu sang điểm P2M, nhằm chuẩn hóa hoạt động thanh toán, tăng khả năng thống kê, minh bạch dữ liệu cho cơ quan quản lý. Đồng thời, NAPAS cũng phối hợp để khách hàng ví điện tử có thể sử dụng chung mạng lưới với khách hàng ngân hàng, tăng độ phủ và tính thuận tiện của QR payment.

Một trụ cột quan trọng trong chiến lược của NAPAS là mở rộng mạng lưới QR xuyên biên giới. Ông Long cho biết từ năm 2022, Việt Nam – Thái Lan đã kết nối; năm 2023 mở rộng sang Campuchia; đầu năm nay hoàn tất kết nối với Lào.

Đáng chú ý nhất là thị trường Trung Quốc. Ông Long cho biết: "Chúng tôi rất hy vọng phần pháp lý sẽ được hoàn thiện để trong tháng 12 năm nay có thể khai trương dịch vụ kết nối với Trung Quốc. NAPAS và các ngân hàng đều hết sức hy vọng đây sẽ là cú đẩy rất mạnh mẽ cho việc triển khai QR cho thị trường". Từ 2025–2026, NAPAS tiếp tục mở rộng sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Malaysia, Singapore, với toàn bộ công tác chuẩn bị đang tiến hành dưới sự chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước.

Ông Long kỳ vọng: "NAPAS cùng các ngân hàng thành viên, các trung gian thanh toán sẽ thực sự cung cấp được dịch vụ thanh toán QR không chỉ cho các đơn vị và khách hàng trong nước, mà còn vươn ra khu vực quốc tế, đem lại lợi ích thực sự cho người dân, cho các hộ kinh doanh, cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ và đóng góp vào sự chuyển đổi số của nền kinh tế."

Lan Anh