Trung Quốc giảm mua hàng, Nga gửi sang Việt Nam hơn 5 triệu tấn ‘báu vật’ quốc gia: Giá rẻ hấp dẫn, thuế nhập khẩu 5%

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Cục Hải quan, nhập khẩu than của nước ta trong tháng 10 đạt hơn 4,8 triệu tấn với trị giá hơn 497 triệu USD, tăng mạnh 22% về lượng và tăng 8,8% về trị giá so với tháng trước.

Lũy kế trong 10 tháng đầu năm nước ta đã nhập khẩu hơn 55 triệu tấn than với trị giá hơn 5,6 tỷ USD, tăng 2,3% về lượng nhưng giảm đến 14,6% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024.

Xét về thị trường, Indonesia đang là nhà cung cấp than lớn nhất cho Việt Nam với hơn 21 triệu tấn, trị giá hơn 1,7 tỷ USD, giảm 2,5% về lượng và giảm 14% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Giá nhập khẩu bình quân đạt 81 USD/tấn, tương ứng mức giảm 12%.

Đứng thứ 2 là Úc với hơn 18 triệu tấn, trị giá hơn 2,2 tỷ USD, tăng mạnh 27% về lượng và tăng 2% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Giá nhập khẩu bình quân 120 USD/tấn, giảm 22%.

Đáng chú ý Nga cũng đang tăng mạnh đưa mặt hàng này vào Việt Nam trước áp lực từ các lệnh trừng phạt dẫn đến nguồn cung dư thừa. Cụ thể, nhập khẩu than từ Nga về Việt Nam đạt hơn 5,6 triệu tấn với trị giá hơn 716 triệu USD, tăng 17% về lượng nhưng giảm 14% về trị giá. Giá giảm 26%, đạt bình quân 127 USD/tấn.

Hiện than nhập khẩu vào nước ta sẽ bị áp dụng mức thuế suất thông thường (MFN) khoảng 3-5%. Mức thuế MFN cụ thể phụ thuộc vào loại than và mã hàng tương ứng.

Ngành than của Nga đang rơi vào thế khó khi phải đối mặt với các lệnh trừng phạt của phương Tây, nhu cầu than nhập khẩu sụt giảm từ Trung Quốc, cùng với sự cạnh tranh gay gắt từ Indonesia tại các thị trường châu Á khác. Với dư địa tăng trưởng hạn chế trên các thị trường xuất khẩu, các nhà sản xuất than Nga phải đối mặt với lựa chọn khó khăn - hoặc chấp nhận mức giá thấp và biên lợi nhuận âm, hoặc cắt giảm sản lượng, theo ông Firat Ergene, Chuyên gia phân tích cao cấp tại Kpler.

Theo công ty phân tích dòng chảy năng lượng này, Trung Quốc khó có khả năng chứng kiến đợt bùng nổ nhập khẩu than mạnh mẽ như giai đoạn 2023-2024 trong những năm tới. Sự suy giảm trong nhập khẩu than của Trung Quốc đã làm gia tăng cạnh tranh từ Indonesia, gây sức ép lên than Nga bởi chi phí vận chuyển từ các cảng vùng Viễn Đông của Nga đến Trung Quốc cao hơn nhiều so với từ Indonesia.

Trong bối cảnh dư cung, Trung Quốc đã cắt giảm nhập khẩu và tăng xuất khẩu than trong hầu hết các tháng của năm nay. Mặc dù nhập khẩu than đã phục hồi trong tháng 9 do sản lượng nội địa giảm và nhu cầu điện tăng mạnh trong đợt nắng nóng, nhưng xu hướng chung vẫn thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Năm 2024, lượng than nhập khẩu vào Trung Quốc từng tăng vọt khi Bắc Kinh tận dụng cơ hội giá than quốc tế lao dốc.

Trung Quốc là khách hàng mua than lớn nhất của Nga, nhưng nhu cầu nhập khẩu tăng trưởng hạn chế đang kìm hãm thị trường xuất khẩu chủ lực của Moscow. Trên thực tế, Nga đã chuyển hướng sang Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ sau khi than Nga bị Liên minh châu Âu và các nước phương Tây khác cấm nhập khẩu vào năm 2022, sau cuộc xung đột tại Ukraine.

Như Quỳnh