Trung Quốc quay lưng dừng nhập khẩu, Mỹ tăng mạnh đưa một mặt hàng vào Việt Nam với giá siêu rẻ, nước ta tiêu thụ thứ 3 thế giới

Theo thống kê sơ bộ của Cục Hải quan, nhập khẩu đậu tương các loại trong 10 tháng năm 2025 đạt 2,16 triệu tấn, trị giá trên 1 tỷ USD, tăng 19% về lượng, tăng 7% kim ngạch so với 10 tháng năm 2024. Trong đó, riêng tháng 10/2025 nhập khẩu tăng mạnh 47% về lượng, tăng 46% kim ngạch so với tháng 9/2025.

Brazil là thị trường lớn nhất cung cấp đậu tương cho Việt Nam trong 10 tháng năm 2025, chiếm 55% trong tổng lượng và chiếm 56% trong tổng kim ngạch nhập khẩu đậu tương của cả nước, đạt 1,19 triệu tấn, tương đương gần 561,28 triệu USD, giá trung bình 469,7 USD/tấn.

Đáng chú ý, thị trường lớn thứ 2 là Mỹ đang đẩy mạnh đưa đậu tương về Việt Nam. 10 tháng đầu năm 2025, nhập khẩu đạt 773 nghìn tấn, tương đương 350 triệu USD chiếm 35% trong tổng lượng và chiếm 35% trong tổng kim ngạch nhập khẩu đậu tương của cả nước, tăng 36% về lượng, tăng 16% về kim ngạch. Giá nhập khẩu bình quân đạt 453,USD/tấn, giảm 14% so với 10 tháng năm 2024.

USSEC đánh giá Việt Nam thuộc nhóm "những thị trường năng động nhất của đậu nành Mỹ", hiện là khách hàng mua đậu nành lớn thứ ba Đông Nam Á. Tổ chức này dự báo nhu cầu của Việt Nam tiếp tục tăng do sự phát triển mạnh mẽ của ngành thực phẩm và thức ăn chăn nuôi.

Hiện thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi mặt hàng khô dầu đậu tương từ Mỹ vào nước ta đã được giảm từ 1%, 2% xuống 0%.

Sau đó là thị trường Canada 10 tháng năm 2025 đạt 147.430 tấn, tương đương 70,76 triệu USD, chiếm 6,8% trong tổng lượng và chiếm 7,1% tổng kim ngạch nhập khẩu đậu tương của cả nước.

Tờ Nikkei Asia mới đây đưa tin, Mỹ đang ghi nhận lượng đậu tương giao sang Trung Quốc ở mức rất thấp, dù Bắc Kinh đã cam kết nối lại hoạt động nhập khẩu tại cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình ngày 30/10 ở Hàn Quốc. 

Số liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố ngày 20/11 cho thấy, lượng đậu tương nhập khẩu từ Mỹ trong tháng 10 đã giảm xuống mức 0, so với con số 541.434 tấn cùng kỳ năm ngoái. Thực tế này khiến giới nông dân Mỹ lo lắng, trong bối cảnh nông sản tiếp tục là điểm nóng trong đàm phán thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Theo Hội đồng Xuất khẩu Đậu tương Mỹ, khách hàng tiêu thụ đậu tương lớn nhất thế giới là Trung Quốc, đã ngừng mua đậu tương Mỹ trong nhiều tháng vì căng thẳng thương mại. Sau cuộc gặp cấp cao cuối tháng trước, Bắc Kinh tuyên bố nối lại nhập khẩu, nhưng các giao dịch lớn vẫn chưa xuất hiện.

Trong nhiều năm qua, Trung Quốc luôn đóng vai trò đầu tàu tiêu thụ đậu tương Mỹ, đặc biệt trong giai đoạn thu hoạch từ tháng 9 đến tháng 11. Tuy nhiên, cho đến nay Trung Quốc chưa mua bất kỳ lô lớn nào, trong khi cùng kỳ năm ngoái họ đã đặt khoảng 7 triệu tấn.

Chênh lệch giá cũng là rào cản chính. Do ảnh hưởng từ thuế quan, đậu tương Mỹ vẫn đắt hơn hàng Nam Mỹ, khiến doanh nghiệp Trung Quốc không vội quay lại ký hợp đồng lớn. Một số chuyên gia thậm chí cho rằng Trung Quốc có thể tạm thời đáp ứng nhu cầu trong nước mà không cần mua thêm với khối lượng lớn từ Mỹ.

Trong khi đó, mùa thu hoạch tại Mỹ đã gần hoàn tất và đây là thời điểm các nhà nhập khẩu thường đẩy mạnh đặt hàng. Nhưng với sự vắng bóng của các đơn hàng từ thị trường truyền thống số một, nông dân Mỹ đang phải tìm kiếm người mua mới để tiêu thụ lượng hàng tồn kho ngày càng lớn, trong đó Việt Nam là một điểm đến hấp dẫn.

Khánh Vy