TS. Tạ Đình Thi: Cần thực hiện ngay 5 việc này để Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050

Phát biểu tại Diễn đàn "Công nghệ năng lượng trong kỷ nguyên mới", TS. Tạ Đình Thi nhấn mạnh, cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư, cùng với những thách thức toàn cầu như ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng và cạn kiệt tài nguyên, đang đòi hỏi một cuộc chuyển dịch năng lượng mạnh mẽ. 

Theo ông, nhu cầu điện năng của Việt Nam dự kiến tăng 8–10% mỗi năm trong thập kỷ tới, trong khi các nguồn năng lượng sơ cấp như thủy điện, than đá và dầu khí đang dần cạn kiệt, khiến Việt Nam phải phụ thuộc vào nhập khẩu từ năm 2015. Đồng thời, biến đổi khí hậu cũng gây ra thiệt hại kinh tế lên tới 3,2% GDP mỗi năm.

Trong bối cảnh đó, việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và công nghệ hiện đại không còn là lựa chọn, mà là con đường tất yếu để đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển kinh tế bền vững và bảo vệ môi trường.

Để hiện thực hóa mục tiêu đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 như đã cam kết tại COP26, TS. Tạ Đình Thi đề xuất 5 trọng tâm cụ thể:

Thứ nhất, về phát triển năng lượng tái tạo: Tập trung vào điện gió (trên bờ, gần bờ, ngoài khơi), điện mặt trời (đặc biệt là điện mái nhà), và điện sinh khối; thu hút đầu tư tư nhân và quốc tế thông qua cơ chế ưu đãi, minh bạch.

Thứ hai, về công nghệ năng lượng tương lai: Nghiên cứu ứng dụng hydro xanh, amoniac xanh, lưu trữ năng lượng (pin, thủy điện tích năng), và công nghệ thu giữ carbon (CCS).

Thứ ba, về lưới điện thông minh: Hiện đại hóa lưới điện, ứng dụng AI và chuyển đổi số để tích hợp hiệu quả năng lượng tái tạo.

Thứ tư, về hoàn thiện thể chế: Tháo gỡ "điểm nghẽn" trong cơ chế giá điện, ưu đãi đầu tư, và tài chính xanh.

Thứ năm, về phát triển hệ sinh thái công nghiệp năng lượng: Nâng cao năng lực doanh nghiệp trong nước, đào tạo nhân lực chất lượng cao, hướng tới xuất khẩu công nghệ.

Bên cạnh các đề xuất cụ thể, ông Thi cũng cho biết Việt Nam đã có nền tảng thể chế quan trọng để triển khai các bước đi trên, với hàng loạt văn bản định hướng như Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị, Quy hoạch điện VIII và các đạo luật quan trọng được Quốc hội thông qua như Luật Điện lực (2024), Luật Năng lượng nguyên tử (2025), Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (sửa đổi 2025), và Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (2025).

Cũng đưa ra ý kiến tại diễn đàn, TSKH Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA), nhấn mạnh: "Vai trò của khoa học và công nghệ trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Đảng ta đã khẳng định: "Phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội".

Kỳ Thư