'Vàng mười' giúp Việt Nam xuất khẩu bỏ xa thế giới: Được người Trung Quốc thừa nhận 'ăn đứt' hàng nội, đem sang trồng 2.000 ha tại Cuba

Dù khởi đầu năm 2025 trong bối cảnh nhiều áp lực từ thị trường và yêu cầu kỹ thuật ngày càng khắt khe của các nước nhập khẩu, xuất khẩu nông sản Việt Nam vẫn bứt phá mạnh mẽ nhờ sự tăng tốc của nhiều mặt hàng chủ lực, trong đó có hạt điều.

Theo số liệu từ Cục Hải quan, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam trong tháng 11/2025 đạt 68,7 nghìn tấn, trị giá 474,5 triệu USD, tăng trưởng 2 chữ số so với tháng 11/2024. 

Tính chung 11 tháng năm 2025, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam đạt 696 nghìn tấn, trị giá 4,7 tỷ USD, tăng 4% về lượng và tăng 19% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái, cao nhất từ trước đến nay, với triển vọng cả năm vượt mốc 5 tỷ USD.

Trong 11 tháng năm 2025, Trung Quốc tiếp tục là thị trường xuất khẩu hạt điều lớn nhất của Việt Nam, đạt 159 nghìn tấn, trị giá hơn 1 tỷ USD, tăng 35% về lượng và tăng 49% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. 

Trung Quốc đã duy trì vị trí dẫn đầu nhập khẩu hạt điều Việt Nam từ tháng 4/2025 đến nay, ngoại trừ tháng 7. Diễn biến này bắt nguồn từ cả yếu tố từ phía Việt Nam lẫn phía Trung Quốc. Các biện pháp thuế đối ứng của Mỹ khiến doanh nghiệp xuất khẩu điều gặp khó khăn, buộc phải mở rộng thị trường thay thế, trong đó Trung Quốc là lựa chọn thuận lợi nhờ vị trí gần và nhu cầu ổn định.

Người tiêu dùng và nhà nhập khẩu Trung Quốc cũng chịu tác động mạnh từ thuế đối ứng áp lên hàng nông sản Mỹ. Các loại hạt như hạnh nhân, hồ đào hay óc chó nhập khẩu từ Mỹ tăng giá gấp 3 - 4 lần, khiến hạt điều Việt Nam trở thành giải pháp thay thế hợp lý cả về giá lẫn chất lượng. Nhờ vậy, từ tháng 4 đến tháng 10/2025, tốc độ nhập khẩu hạt điều Việt Nam vào Trung Quốc tăng mạnh, dao động từ 45% tới 137% theo từng tháng.

Ngược lại, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam sang các thị trường Hoa Kỳ và Hà Lan trong 11 tháng năm 2025 giảm. Trong đó, xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ giảm 26% về lượng và giảm 17% về trị giá. Xuất khẩu sang thị trường Hà Lan giảm 2% về lượng nhưng tăng 20% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. 

Ngoài Trung Quốc, xuất khẩu hạt điều của Việt Nam sang một số thị trường khác trong 11 tháng năm 2025 cũng tăng đáng kể so với cùng kỳ năm 2024 như: Đức, Anh, Ả rập Xê út, Lít-va...

Nhờ giá trị kinh tế và lợi ích sức khỏe vượt trội, đặc biệt là công nghệ chế biến hàng đầu thế giới, Việt Nam đã quyết định đưa cây "vàng mười" sang trồng tại Cuba. Theo đó, ngày 6/12, tại trụ sở Bộ Nông nghiệp Cuba ở thủ đô La Habana, Công ty Cổ phần Thực phẩm Quốc tế Hoàng Gia Việt và Công ty nông nghiệp Alquizar – thuộc Tập đoàn doanh nghiệp Nông Lâm nghiệp Artemisa (Cuba) – đã ký hợp đồng hợp tác kinh tế về trồng điều và một số cây lương thực ngắn ngày như lạc, đậu đen, đậu xanh và đậu tương.

Theo thỏa thuận, phía Việt Nam sẽ triển khai trồng điều và các cây ngắn ngày trên 2.000 ha đất tại tỉnh Artemisa. Công ty Hoàng Gia Việt chịu trách nhiệm cung cấp giống, vật tư, máy móc nông nghiệp, kỹ thuật và chuyển giao công nghệ; trong khi Cuba cung cấp quỹ đất, nhân lực và tạo điều kiện để dự án triển khai thuận lợi. 

Việc Cuba lựa chọn cây điều của Việt Nam vì: Phù hợp khí hậu nắng nóng, ít mưa; Dễ canh tác trên đất nghèo dinh dưỡng; Chi phí đầu tư thấp, phù hợp bối cảnh Cuba cần tăng sản lượng thực phẩm; Chuỗi giá trị đa dạng, dễ mở rộng chế biến.

Sự hợp tác trồng 2.000 ha điều không chỉ là dự án nông nghiệp đơn thuần, mà còn là bước mở đường đưa cây điều Việt Nam mở rộng phát triển tại Cuba, tương tự như thành công của các giống lúa trước đó. 

Khánh Vy