Việt Nam sở hữu một ‘mỏ vàng’ có công nghệ chế biến dẫn đầu thế giới: Vừa thu về hơn 3 tỷ USD, Mỹ, Trung Quốc đều đua nhau mua hàng

Theo số liệu từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 9 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam đạt khoảng 3,4 tỷ USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm trước.

Xét về thị trường, Trung Quốc và Hong Kong tiếp tục là thị trường tăng trưởng mạnh nhất, với giá trị xuất khẩu đạt 966 triệu USD, tăng tới 65%. Mỹ vẫn duy trì vị thế là một trong những thị trường lớn, đạt 587 triệu USD, tăng nhẹ 4%. Trong khi đó, xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) đạt 434 triệu USD, tăng 21%, và sang Nhật Bản đạt 426 triệu USD, tăng 15%.

Kết quả tích cực này cho thấy nhu cầu tôm Việt Nam tại nhiều thị trường đang phục hồi, đặc biệt là khu vực châu Á nhờ lợi thế về nguồn cung ổn định và giá cạnh tranh.

Đối với mặt hàng tôm, đây được ví là mỏ vàng dưới nước của Việt Nam và mang về hàng tỷ USD đều đặn mỗi năm. Nước ta có khoảng 750.000 ha nuôi tôm, sản lượng hàng năm từ 1,3 đến 1,4 triệu tấn. Không chỉ vậy, Việt Nam được đánh giá là quốc gia có công nghệ chế biến tôm hiện đại nhất, có thế mạnh về sản xuất hàng giá trị gia tăng. Nước ta cũng sở hữu điều kiện khí hậu thuận lợi cho phép nuôi tôm quanh năm, đặc biệt còn sở hữu một vùng cửa sông rộng lớn như châu thổ Mê Kông với lưu lượng nước đổ ra biển trung bình 13.200 m3/s; mùa lũ có thể lên đến 30.000 m3/s.

Trước đó, chủ tịch Tập đoàn Thủy sản Minh Phú - cũng thừa nhận Việt Nam chế biến nhiều hàng giá trị gia tăng mà Ecuador và Ấn Độ không chế biến được, hoặc chế biến được ít nên tôm Việt chế biến có thế mạnh. Trong khi đó, một lãnh đạo ở VASEP cho rằng Ấn Độ và Ecuador nếu có ý định xuất khẩu tôm chế biến sang các thị trường, có thể phải mất 5 - 10 năm nữa mới đạt được trình độ chế biến tôm Việt hiện nay.

Trên thị trường thế giới, ngành tôm Ấn Độ, một trong những đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Việt Nam, đang phải đối mặt với giai đoạn đầy thách thức khi vướng phải các chính sách thuế quan khắt khe từ thị trường Mỹ. Tác động rõ ràng và tức thì nhất từ các rào cản thuế quan do Mỹ áp dụng là sự sụt giảm nghiêm trọng của giá tôm tại ao nuôi ở Ấn Độ. Ngay sau khi các thông báo áp thuế được đưa ra, giá tôm lao dốc, kéo theo sự bất ổn lớn cho toàn bộ chuỗi cung ứng.

Tại triển lãm IISS, tâm lý lo lắng bao trùm khi các doanh nghiệp phải đối mặt với mức thuế lên tới 50%. Nhiều doanh nghiệp cho biết họ vẫn có thể "cầm cự" với mức thuế 25%, vì không quá chênh lệch so với các đối thủ khác. Tuy nhiên, khi con số này tăng gấp đôi, sức ép trở nên không thể chịu đựng nổi. Tình huống này cho thấy sự phụ thuộc quá lớn vào một thị trường duy nhất có thể trở thành "gót chân Achilles" của cả ngành – một bài học đắt giá với bất kỳ quốc gia xuất khẩu nào, không riêng gì Ấn Độ.

Mỹ hiện là thị trường tiêu thụ tôm lớn nhất của Ấn Độ. Trong giai đoạn 2024–2025, quốc gia này đã nhập khẩu 311.948 tấn tôm đông lạnh từ Ấn Độ, trị giá 2,68 tỷ USD, chiếm gần một nửa tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của nước này.

Tôm là trụ cột của ngành thủy sản Ấn Độ, đóng góp 5,17 tỷ USD trong tổng kim ngạch xuất khẩu hải sản 7,45 tỷ USD năm ngoái – tương đương gần 70%. Riêng Mỹ chiếm hơn một phần ba trong tổng xuất khẩu thủy sản. Do đó, cú sốc thuế quan lần này không chỉ ảnh hưởng đến thương mại mà còn tác động trực tiếp tới sinh kế của hàng triệu người dân ven biển.

Như Quỳnh