Vndirect giúp IPA của ông Vũ Hiền phát hành trái phiếu huy động vốn cho Trustlink vay?

CTCP Tập đoàn Đầu tư I.P.A (mã chứng khoán IPA) vừa qua đã công bố báo cáo tài chính hợp nhất quý 4/2022.

Theo đó, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của IPA trong quý 4/2022 ở mức 73,8 tỷ đồng, thấp hơn so với cùng kỳ năm trước (quý 4/2021 đạt 84,6 tỷ đồng)

Trong kỳ khoản chi phí tài chính tăng mạnh từ 76,2 tỷ đồng lên hơn 325,6 tỷ đồng, do chi phí lãi trái phiếu và dự phòng đầu tư tài chính tăng mạnh. Đồng thời, chi phí quản lý doanh nghiệp cũng tăng gần gấp 2 lần so với quý 4/2021 (từ 11,8 tỷ đồng lên 22,4 tỷ đồng) khiến cho lợi nhuận sau thuế của IPA âm 174,6 tỷ đồng.

Tại thời điểm 31/12/2022, tổng tài sản hợp nhất của IPA đạt 8.860 tỷ đồng, tăng 5% so với đầu năm, phần lớn là đầu tư tài chính dài hạn đạt 4.402 tỷ đồng. Trong đó, công ty có hơn 928 tỷ đồng là khoản đầu tư vào CTCP Bất động sản Thế Kỷ (Cen Land – mã CK: CRE).

Trong quý 4/2022, IPA đã thực hiện góp vốn vào Công ty TNHH Bất động sản Anivie bằng cổ phần thuộc sở hữu của IPA tại CTCP Cơ khí Ngành in (CKI) và CTCP Ong Trung Ương. Sau khi góp vốn, IPA nắm giữ 92,71% tỷ lệ lợi ích tại Anivie.

Theo thuyết minh tài chính, giá trị cổ phần của IPA tại CKI và Ong Trung Ương được định giá lại khi góp vốn vào Anivie lần lượt là 204,5 tỷ đồng và 379 tỷ đồng. Trong khi đó, giá gốc của các khoản đầu tư này của IPA lần lượt chỉ là 94 tỷ đồng và 147,3 tỷ đồng, tương ứng chênh lệch 342 tỷ đồng so với định giá.

Nghiệp vụ tài chính ngày cuối năm góp phần lớn giúp lợi nhuận sau thuế của IPA đạt 90,2 tỷ đồng, tăng đến 74% so với số lãi đạt được trong quý 4/2021. Tuy vậy, do những quý trước tình hình kinh doanh không mấy khả quan cùng các khoản chi phí duy trì ở mức cao đã khiến lũy kế năm 2022, Tập đoàn Đầu tư I.P.A (công ty mẹ) ghi nhận doanh thu đạt 15,4 tỷ đồng, giảm 46% so với cùng kỳ, còn lợi nhuận sau thuế 15,7 tỷ đồng, giảm 98% so với cùng kỳ năm trước.

Về cơ cấu nợ vay, IPA đang có khoản dư nợ trái phiếu với khoảng 4.900 tỷ đồng. Riêng khoản huy động trái phiếu của IPA là 3.500 tỷ đồng, còn khoản trái phiếu huy động cho công ty con là CTCP Năng lượng Bắc Hà đạt 1.900 tỷ đồng.

Dư nợ trái phiếu của Tập đoàn IPA đến từ các đợt phát hành năm 2021 và đầu năm 2022. Dưới sự giúp sức của CTCP chứng khoán Vndirect, nhóm IPA của Chủ tịch Vũ Hiền đã huy động gần 5.000 tỷ đồng từ các tổ chức cá nhân với lãi suất từ 9,5 – 10,5%.

Mục đích của việc phát hành trái phiếu để cấu trúc nguồn vốn trung và dài hạn, bổ sung nguồn vốn cho các hoạt động đầu tư, dự án của tổ chức phát hành, đầu tư ngắn hạn, trung hạn và các sản phẩm đầu tư an toàn, hỗ trợ vốn (gồm cả cho vay) cho các doanh nghiệp liên quan, các công ty cùng tập đoàn và cho vay đối với các doanh nghiệp khác.

Sẽ không có gì đáng nói nếu Tập đoàn IPA của Chủ tịch Vũ Hiền dùng vốn huy động để đầu tư dự án, cơ cấu lại nguồn vốn của Tập đoàn. Thế nhưng, IPA huy động trái phiếu lãi suất cao rồi để cho CTCP dịch vụ và đầu tư Trustlink (Trustlink) – một doanh nghiệp với chỉ 3 lao động vay lại hàng nghìn tỷ với lãi suất bằng, hoặc thấp hơn.

Công ty 3 lao động vay nợ gấp 67 lần vốn điều lệ

Thực chất, Trustlink không quá xa lạ với IPA của Chủ tịch Vũ Hiền cũng như Chứng khoán Vndirect.

Quá trình hình thành và phát triển của Trustlink có nhiều mối liên hệ với các nhân sự thân tín dưới trướng nữ Chủ tịch VNDirect Phạm Minh Hương (bà Minh Hương là vợ ông Vũ Hiền). Cụ thể, theo tìm hiểu, Trustlink được thành lập vào tháng 5/2009 với số vốn điều lệ 50 tỷ đồng, trong đó CTCP Đầu tư Hải Phòng nắm giữ đến 97% VĐL, cùng hai cổ đông cá nhân khác, là các bà Phạm Quỳnh Nga và Phạm Hồng Hoa.

Sinh năm 1983, bà Phạm Hồng Hoa gia nhập VND từ tháng 4/2007, sau hơn 1 năm công tác, bà Hoa đã được bổ nhiệm lên vị trí trưởng phòng tại công ty chứng khoán này. Sau đó, trong giai đoạn từ tháng 6/2008 – 4/2010, bà Hoa chuyển sang làm kế toán trưởng lần lượt tại CTCP Tập đoàn Đầu tư IPA và CTCP Quản lý quỹ Đầu tư chứng khoán IPAAM. Rời IPA để trở về VND vào tháng 5/2010, sự nghiệp của bà Phạm Hồng Hoa tiếp tục thăng tiến với chức vụ mới: Trợ lý Ban giám đốc. Còn Đầu tư Hải Phòng, lưu ý rằng, cũng từng là cổ đông của IPA (với tỉ lệ sở hữu 4,67% vốn điều lệ).

Đến tháng 4/2018, các cổ đông nêu trên đã triệt thoái vốn khỏi Trustlink và 3 năm sau đó, công ty này nâng vốn điều lệ lên mức 105 tỷ đồng. Lưu ý rằng, với số vốn khá khiêm tốn, song lợi thế từ tiềm lực của VNDirect và kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính của vợ chồng doanh nhân Phạm Minh Hương - Vũ Hiền đã đưa Trustlink trở thành chủ nợ và thu xếp vốn cho nhiều doanh nghiệp.

Điển hình như vào tháng 9/2021, Hội đồng quản trị CTCP Thương mại Dịch vụ Cổng Vàng (Golden Gate) đã phê duyệt phương án vay 70 tỷ đồng từ Trustlink nhằm thanh toán khoản nợ đến hạn của công ty tại Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank) – Chi nhánh Đống Đa. Khoản vay này có kỳ hạn 1 năm, lãi suất 12%/năm với tài sản bảo đảm là 115.000 cổ phần Golden Gate mà CTCP Golden Gate Partners đang nắm giữ. Đây là số cổ phần được giải chấp từ 500.000 cổ phần mà CTCP Golden Gate Partners đang thế chấp tại VietinBank theo hợp đồng thế chấp được ký vào ngày 24/11/2016.

Tương tự, CTCP Kho vận Miền Nam (Mã CK: STG) cũng phải "cậy nhờ" Trustlink. Tại ngày 30/6/2020, STG ghi nhận khoản vay ngắn hạn với Trustlink nhằm mục đích tài trợ nhu cầu vốn lưu động có số dư 139,7 tỷ đồng. Khoản vay này đáo hạn vào ngày 31/8/2020, lãi suất 13,5%/năm và được bảo đảm bằng 3,75 triệu cổ phiếu PDN của CTCP Cảng Đồng Nai.

Hay với CTCP Đầu tư Nước sạch Sông Đà (Viwasupco – Mã CK: VCW) vào cuối năm 2019 cũng đã phê duyệt chủ trương vay vốn tại Trustlink nhằm mục đích mua cổ phần CTCP Viwaco (mã VAV).

Trustlink còn đồng hành với CTCP Bất động sản Thế Kỷ (Mã CK: CRE) ở một số dự án bất động sản như: Dự án Khu nhà ở hoàn trả vốn dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu trung tâm hành chính, trụ sở UBND và Đường trục trung tâm xã Đông Tiến, huyện Yên Phong theo hình thức BT tại tỉnh Bắc Ninh. Bên cạnh đó, CRE và Trustlink còn đầu tư vốn cùng với CTCP Bất động sản Galaxy Land (Galaxy Land) để phân phối một số sản phẩm thuộc dự án khu đô thị mới Hoàng Văn Thụ - do CTCP Đầu tư và Phát triển Đô thị Hoàng Mai làm chủ đầu tư. Theo đó, Trustlink góp 30%, CRE và Galaxy Land góp 70% vốn.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ năm 2021 thể hiện, Trustlink trong năm chi tới 27.801 tỷ đồng cho vay, và thu hồi 23.223 tỷ đồng tiền vay, là những con số khổng lồ so với một doanh nghiệp chỉ có vốn điều lệ vỏn vẹn ở mức 105 tỷ đồng. Quy mô này, nên biết, tương đương với một công ty chứng khoán cỡ trung bình khá. Trong các năm 2018-2020, dòng tiền chảy qua nghiệp vụ này của Trustlink từ 5.000-8.000 tỷ đồng mỗi năm.

Vậy Trustlink lấy nghìn tỷ đồng ở đâu để cho vay?

Trong báo cáo tài chính của IPA đã thể hiện rõ, Tập đoàn của Chủ tịch Vũ Hiền như “bầu sữa” của Trustlink, khi cả IPA và các công ty con đều là chủ nợ của Trustlink. Còn Vndirect của bà Phạm Minh Hương là nơi giúp IPA huy động vốn.