CEO Quỹ Thiên Việt đúc kết: Nếu đầu tư PE vào những founder chưa có kinh nghiệm thì xác suất thành công thường dưới 10%

Không chỉ nổi bật với vai trò "bà mối" trong các thương vụ như Diana – Unicharm, CII – Metro Pacific, Nam Long – Goldman Sachs/IFC và gần đây là Qualcomm – VinAI, Thiên Việt Securities (TVS) còn nổi bật trong cả việc đầu tư vào nhiều startup, doanh nghiệp công nghệ triển vọng như MoMo, Finhay, NamiTech, Citics và Nhi Đồng 315. 

Chia sẻ về các thương vụ rót vốn vào các công ty tư nhân, tại buổi họp báo công bố ra mắt nền tảng quản lý tài sản eWealth, ông Trần Vinh Quang, Tổng Giám đốc Công ty Quản lý Quỹ Thiên Việt (TVAM) cho biết hiện không có nhiều quỹ đầu tư tỷ đô có thể bước vào thị trường Việt Nam vì quy mô thị trường còn khá nhỏ so với nhiều thị trường khác.

Đó cũng là lý do gần đây, Chính phủ cũng đang đưa ra một số định hướng, chẳng hạn như xây dựng cơ chế để các công ty tư nhân có thể lên sàn thí điểm, bởi nếu dựa trên tiêu chí phải duy trì lợi nhuận trong vài năm mới được niêm yết thì hầu hết các công ty này đều chưa đáp ứng được.

Ông Quang cũng cho biết Thiên Việt may mắn khi đi từ sớm và đã đạt được nhiều thành công. Ông tiết lộ tỷ suất thành công trong đầu tư private equity (PE – vốn đầu tư tư nhân) của Thiên Việt khá cao. Không giống như quan điểm phổ biến cho rằng đầu tư PE thường "bốn deal thì chỉ lời một deal".

Ở góc độ nhà đầu tư cá nhân, vị này cho biết thực tế việc đầu tư tại Việt Nam không nhiều lợi thế vì không tiếp cận được những tài sản chất lượng – những cơ hội mà các quỹ và các công ty như Thiên Việt có thể tiếp cận. Nhà đầu tư cá nhân thường được rủ rê bởi bạn bè hoặc các mối quan hệ đầu tư vào công ty này, công ty kia.

Tổng Giám đốc TVAM thừa nhận, cá nhân ông khi đầu tư PE cũng chỉ là "amateur" (không chuyên), tuy vậy trong quá trình lựa chọn doanh nghiệp để rót vốn, ông vẫn tuân thủ một số nguyên tắc để tăng hiệu quả.

Thứ nhất, công ty được ưu tiên đầu tư phải có khả năng sinh lời. Ông cho biết có nhiều công ty vẫn đang lỗ nhưng được định giá rất cao. Tuy nhiên, nếu theo dõi báo chí sẽ thấy xu hướng mua công ty chỉ dựa trên tăng trưởng doanh thu đã kết thúc.

"Hiện nay, tất cả các nhà đầu tư đều đặt câu hỏi: doanh nghiệp khi nào hòa vốn? Nghĩa là phải đạt điểm hòa vốn, sau đó mới hướng tới lợi nhuận. Vì vậy, khi đầu tư, nên tìm công ty có định giá cao một chút cũng được, nhưng phải có lãi", ông nói.

Thứ hai, người sáng lập phải là người cực kỳ có kinh nghiệm. Ông cho rằng nếu đầu tư PE vào những founder chưa có kinh nghiệm thì xác suất thành công thường dưới 10%.

Thứ ba, công ty đó phải có sẵn một quỹ hoặc một tổ chức đầu tư tham gia trước. Điều này giúp quá trình thẩm định trở nên đáng tin cậy hơn.

Ông nêu thực tế tại Việt Nam, nhìn vào những trường hợp như Tiki, từng rất thành công rồi sau đó gặp khó khăn khi cạnh tranh với Shopee, Lazada. Nếu nghiên cứu kỹ sẽ thấy mô hình của các doanh nghiệp này khá giống nhau. Người thành công cuối cùng thường là người có thể "đốt tiền" lâu nhất và gọi được nguồn vốn mạnh nhất. Nếu họ có đủ vốn và đủ khả năng duy trì cuộc đua, trong một số lĩnh vực, người sống sót cuối cùng sẽ là người chiến thắng. Đây là mức độ khắc nghiệt của thị trường.

"Do đó, khi đầu tư private equity, doanh nghiệp cần có ít nhất một quỹ hoặc một nhà đầu tư đủ mạnh đứng sau làm "back-up" thì xác suất thành công mới cao", Tổng Giám đốc TVAM khẳng định.