Tại sao kẻ lừa đảo biết được mã số thẻ, mật khẩu,...để rút tiền từ tài khoản ngân hàng của nạn nhân?

Hãy tưởng tượng bạn đang lướt điện thoại thì bất ngờ nhận được tin nhắn từ ngân hàng thông báo một khoản tiền lớn vừa bị rút khỏi tài khoản. Bạn chắc chắn mình không hề thực hiện giao dịch này. Vậy, rất có thể bạn đã trở thành nạn nhân của thủ đoạn đánh cắp danh tính (identity theft).

Đánh cắp danh tính là gì?

Đánh cắp danh tính xảy ra khi ai đó sử dụng thông tin cá nhân của bạn — chẳng hạn như họ tên, mã số định danh cá nhân, số thẻ tín dụng hoặc chi tiết tài khoản ngân hàng — mà không có sự cho phép để thực hiện hành vi gian lận hoặc tội phạm khác.

Ví dụ, một kẻ đánh cắp danh tính có thể: mở thẻ tín dụng hoặc vay nợ dưới tên bạn hoặc rút sạch tiền trong tài khoản ngân hàng hoặc thực hiện giao dịch trái phép,...

Ngoài ra, tội phạm còn có thể dùng dữ liệu cá nhân của bạn để thực hiện các hoạt động phạm pháp khác như gian lận bảo hiểm, gửi tin nhắn lừa đảo, tạo ra “danh tính tổng hợp” bằng cách kết hợp dữ liệu thật với dữ liệu giả, hoặc làm giấy tờ giả bán trên “dark web”.

Tại sao kẻ gian có thể đánh cắp danh tính nạn nhân?

Có nhiều cách để kẻ gian tiếp cận dữ liệu cá nhân:

- Trộm trực tiếp: Lấy cắp giấy tờ tùy thân từ ví, nhặt được thẻ ngân hàng bị mất, hoặc lục tìm tài liệu nhạy cảm trong thùng rác.

- Tấn công trực tuyến: Xâm nhập cơ sở dữ liệu lưu trữ thông tin khách hàng, sau đó sử dụng dữ liệu để gian lận hoặc bán cho tội phạm khác.

- Lừa đảo phishing: Gửi email, tin nhắn hoặc thông báo trên mạng xã hội giả mạo ngân hàng, doanh nghiệp nổi tiếng, cơ quan chính phủ… kèm liên kết dẫn đến website giả hoặc tệp đính kèm chứa mã độc. Khi người dùng nhập thông tin hoặc tải tệp, dữ liệu cá nhân sẽ bị đánh cắp; thậm chí thiết bị có thể bị cài phần mềm ghi lại thao tác bàn phím hoặc truy cập mật khẩu đã lưu.

Nhận diện rủi ro đánh cắp dữ liệu:

Dù khó xác định chính xác khi nào bị đánh cắp danh tính, bạn vẫn có thể nhận diện qua một số dấu hiệu sau:

- Mất ví/thẻ ngân hàng: Thông tin cá nhân dễ rơi vào tay kẻ gian. Hãy liên hệ ngay với ngân hàng để khóa và thay thẻ.

- Giao dịch bất thường: Phát hiện các khoản chi tiêu bằng thẻ mà bạn không hề thực hiện.

- Xuất hiện tài khoản/khoản vay mới: Báo cáo tín dụng ghi nhận tài khoản lạ dù bạn không mở thẻ hoặc vay nợ.

- Điểm tín dụng giảm đột ngột: Dù không bỏ lỡ thanh toán hay mở tín dụng mới, điểm tín dụng vẫn giảm, khả năng cao là do kẻ gian mở tài khoản gian lận.

- Vấn đề với thư tín: Không nhận được hóa đơn, bảng sao kê thường kỳ; hoặc nhận thư đòi nợ, hóa đơn y tế cho dịch vụ bạn chưa từng sử dụng.

Làm thế nào để tự bảo vệ?

Phần lớn trường hợp đánh cắp danh tính hoàn toàn có thể phòng tránh nếu bạn chủ động:

- Sử dụng mật khẩu và mã PIN an toàn: Dùng mật khẩu mạnh, độc nhất cho từng tài khoản tài chính. Tránh những thông tin dễ đoán như ngày sinh, tên người thân, hoặc cụm số phổ biến như "1234". Thay đổi mật khẩu định kỳ, sử dụng trình quản lý mật khẩu, và bật xác thực hai lớp (2FA) để tăng cường bảo mật.

- Bảo mật thẻ và giấy tờ: Không mang theo giấy tờ quan trọng như hộ chiếu, thẻ An sinh xã hội khi không cần thiết. Lưu giữ ở nơi an toàn tại nhà. Khi bỏ đi thư từ, sao kê hoặc hóa đơn cũ, hãy hủy/xé vụn thay vì vứt nguyên vào thùng rác.

- Hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng xã hội: Đừng công khai ngày sinh, địa chỉ hay chi tiết có thể bị khai thác làm câu hỏi bảo mật. Tội phạm có thể ghép nối từ những mảnh thông tin rời rạc này.

- Theo dõi tài khoản và báo cáo tín dụng: Thường xuyên kiểm tra sao kê ngân hàng, thẻ tín dụng để phát hiện giao dịch bất thường. Thiết lập cảnh báo cho các giao dịch lớn hoặc thay đổi cài đặt tài khoản. 

Cần làm gì khi đã trở thành nạn nhân?

Nếu không may bị đánh cắp danh tính, hãy hành động ngay để giảm thiệt hại:

- Đóng băng thẻ tín dụng để ngăn kẻ gian rút tiền hoặc mở tài khoản mới dưới tên bạn.

- Liên hệ ngân hàng và tổ chức tài chính: Báo cáo với bộ phận chống gian lận, yêu cầu khóa hoặc đóng các tài khoản bị lợi dụng, nhận xác nhận bằng văn bản. Đồng thời, tranh chấp ngay các giao dịch trái phép để hạn chế trách nhiệm tài chính.

- Trình báo cơ quan chức năng tại địa phương để được giải quyết theo đúng trình tự pháp luật.

Theo Yahoo Finance

Minh Thư