Thanh tra chỉ ra nhiều thiếu sót trong hoạt động tín dụng tại một phòng giao dịch ngân hàng

Thông tin từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), Chánh thanh tra NHNN chi nhánh Khu vực 10 mới đây đã ban hành Kết luận thanh tra số 241/KL-TTra về việc thanh tra Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Chi nhánh Đắk Nông - Phòng giao dịch Đắk Song (VietinBank PGD Đắk Song) theo Kế hoạch thanh tra định kỳ năm 2025.

Nội dung thanh tra gồm: thanh tra hoạt động mở và sử dụng tài khoản thanh toán, thẻ tín dụng; thanh tra hoạt động tín dụng trong khoảng thời gian từ 1/1/2023 đến thời điểm 31/5/2025.

Theo cơ quan thanh tra, đơn vị đã chấp hành tốt các quy dịnh của pháp luật, quy định nội bộ của VietinBank trong hoạt động mở và sử dụng tài khoản thanh toán, thẻ tín dụng.

Về hoạt động tín dụng, trong công tác thu thập hồ sơ, đối với một số trường hợp, VietinBank PGD Đắk Song chưa thu thập đầy đủ sổ sách, báo cáo tài chính làm căn cứ thẩm định quy mô hoạt động, kinh doanh; giấy xác nhận diện tích canh tác chưa dầy dũ, thiếu thông tin hoặc chưa bảo đảm độ tin cậy;...

Thu thập chứng từ chứng minh mục đích vốn vay (mục đích chăm sóc nông nghiệp, đầu tư cơ sở hạ tầng) chưa đảm bảo đủ căn cứ đánh giá khách hàng đã sử dụng vốn vay dúng thỏa thuận; thiếu hồ sơ làm căn cứ đánh giá nguyên nhân chuyển nhóm nợ, căn cứ đánh giá khả năng trả nợ và các biện pháp thu hồi nợ dơn vị đã áp dụng.

Thẩm định, phê duyệt cho vay chưa chặt chẽ, thiếu căn cứ để đánh giá việc cấp hạn mức tín dụng, tính khả thi của phương án; thu thập thông tin để chấm điểm xếp hạng tín dụng chưa thống nhất với tờ trình cấp tín dụng.

Đối với nhu cầu vốn phục vụ cho hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh, cá nhân có quy mô lớn, hồ sơ cho vay không có hồ sơ kê khai thuế, chứng từ, sổ sách kế toán làm căn cứ đánh giá quy mô hoạt động; thẩm định phê duyệt cho khách hàng nhận nợ chưa phù hợp với chu kỳ hoạt động kinh doanh, thời hạn thu hồi vốn của phương án.

Khoản vay chăm sóc nông nghiệp, đầu tư cơ sở hạ tầng, đơn vị thẩm định sản lượng cho thu cao tiềm ẩn rủi ro nguồn trả nợ không đảm bảo; thẩm định mật độ cây trồng dày so với tiêu chuẩn kỹ thuật mức cây trồng theo quy định hoặc thẩm định chi phí dầu tư nông nghiệp cao so với định mức.

Về công tác giải ngân cho vay, đối với hồ sơ giải ngân theo hình thức tiền mặt được Đoàn chọn mẫu, đơn vị thu thập cam kết của tất cả các bên thụ hưởng về việc không có tài khoản tại các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán nhưng không có xác nhận của khách hàng về tính pháp lý của văn bản cam kết.

Tại Giấy đề nghị giải ngân bằng tiền mặt do khách hàng vay vốn lập thể hiện khách hàng vay vốn cam kết bên thụ hưởng là cá nhân không có tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ là không phù hợp. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, rà soát chứng từ giải ngân vốn vay chưa thực hiện chặt chẽ, còn sai sót về việc khách hàng cung cấp bản cam kết của bên thụ hưởng về việc không có tài khoản tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán có thông tin không trung thực hoặc hồ sơ thiếu biên bản kiểm tra trước khi giải ngân và giấy đề nghị giải ngân của khách hàng.

Về công tác bảo đảm tiền vay, hồ sơ thiếu biên bản kiểm tra tài sản bảo đảm, phiếu khảo sát thông tin tài sản hoặc biên bản định giá tài sản bảo đảm phân tích chưa đầy đủ thông tin làm căn cứ thẩm định giá trị tài sản theo quy định; tờ trình phê duyệt cho giải chấp tài sản không có nội dung đánh giá về các nghĩa vụ được bảo đảm đối với các bên liên quan khác làm căn cứ đánh giá đáp ứng hạn mức cấp tín dụng.

Đối với việc kiểm tra, giám sát sau cho vay, đơn vị chỉ kiểm tra đối tượng giải ngân vào ngày giải ngân hoặc biên bản kiểm tra sau cho vay định kỳ có nội dung sơ sài hoặc chưa đánh giá đúng tình hình sản xuất kinh doanh của khách hàng; đối với khoản vay nông nghiệp đơn vị không kiểm tra tình hình sản xuất, kinh doanh, tình hình chăm sóc nông nghiệp; một số khoản vay bị quá hạn, hồ sơ vay không có biên bản làm việc với khách hàng để tìm hiểu nguyên nhân nợ quá hạn, đánh giá tình hình kinh doanh, khả năng trả nợ kịp thời đê có biện pháp xử lý phù hợp.

Cũng theo thanh tra NHNN, VietinBank PGD Đắk Song không thu thập đầy đủ số sách, tài liệu làm căn cứ đánh giá quy mô kinh doanh như tờ trình thẩm định.

Kết luận thanh tra cũng nêu rõ, việc để xảy ra các tồn tại, sai sót trong hoạt động tín dụng, nguyên nhân chủ yếu là do cán bộ quan hệ khách hàng chưa chú trọng và tuân thủ quy định trong việc thực hiện quy trình cấp tín dụng (như: thẩm định, giải ngân, kiểm tra, giám sát vốn vay); công tác thu thập, lưu trữ hồ sơ, chứng từ còn lỏng lẻo, thiếu sót; công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ chưa thực hiện kịp thời.

Bên cạnh đó, còn có nguyên nhân khách quan như đội ngũ chuyên viên quan hệ khách hàng tại phòng giao dịch đa số tuổi đời còn trẻ, việc nghiên cứu, cập nhật văn bản quy phạm pháp luật, cũng như văn bản nghiệp vụ chưa được thường xuyên, kịp thời, trong khi hệ thống văn bản nghiệp vụ thay đổi liên tục.

Trách nhiệm trực tiếp trong việc xảy ra các tồn tại nêu trên thuộc về cán bộ quan hệ khách hàng, tiếp đến là trách nhiệm của người kiểm soát (Trưởng phòng Phòng giao dịch) và người quyết định cấp tín dụng (Phó Giám đốc chi nhánh; Trưởng phòng Phòng giao dịch). Bên cạnh đó, có một phần trách nhiệm của Phòng Hỗ trợ tín dụng tại Chi nhánh trong khâu kiểm soát chứng từ giải ngân và lưu trữ hồ sơ cho vay.

Căn cứ kết quả thanh tra, Chánh Thanh tra NHNN chi nhánh Khu vực 10 đã yêu cầu VietinBank Đắk Nông, VietinBank PGD Đắk Song thực hiện các yêu cầu, kiến nghị để khắc phục các tồn tại, sai sót giúp VietinBank PGD Đắk Song hoạt động an toàn, hiệu quả theo đúng quy định của pháp luật.

PV