Thay đổi lớn của BHYT từ 1/7: Xóa bỏ 'địa giới hành chính' trong khám chữa bệnh, trốn đóng có thể bị xử lý hình sự

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế (BHYT), được Quốc hội thông qua tháng 11/2024, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. So với luật hiện hành, phiên bản sửa đổi có nhiều điểm mới, thể hiện tinh thần cải cách thủ tục hành chính, giảm hồ sơ giấy tờ, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, phân cấp, phân quyền tối đa, tạo thuận lợi cho người dân.

 Xóa bỏ "địa giới hành chính" trong khám chữa bệnh

Luật BHYT sửa đổi quy định mức hưởng bảo hiểm khi thực hiện thông tuyến khám chữa bệnh không phân biệt địa giới hành chính theo tỉnh. Mức hưởng được giữ ổn định theo quy định hiện hành và mở rộng với một số trường hợp.

Theo đó, người tham gia BHYT được hưởng 100% mức bảo hiểm trong các tình huống sau: khám chữa bệnh tại cơ sở đăng ký ban đầu hoặc nội trú tại cơ sở cấp cơ bản; khám chữa bệnh tại bất kỳ cơ sở BHYT cấp cơ bản, cấp chuyên sâu mà trước ngày 1/1/2025 được cơ quan có thẩm quyền xác định là tuyến huyện.

Một số trường hợp bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo... được lên thẳng cơ sở khám chữa bệnh cấp chuyên sâu. Danh mục này đã được Bộ Y tế ban hành, gồm 62 loại bệnh nặng, hiếm như nhóm bệnh nhiễm trùng, ung thư, hội chứng rối loạn chuyển hóa, rối loạn dự trữ thể tiêu bào, bệnh lý thần kinh, tim mạch, phổi, da, dị tật bẩm sinh và các tình trạng đặc biệt như kháng thuốc chống lao, di chứng chiến tranh, hoặc tình trạng ghép tạng.

Người mắc các bệnh này, sau khi được chẩn đoán ở cấp ban đầu, có thể đến thẳng cơ sở chuyên sâu mà không cần giấy chuyển viện, vẫn được hưởng 100% quyền lợi BHYT.

Cập nhật đối tượng tham gia và trường hợp được hỗ trợ mức đóng

Luật bổ sung nhân viên y tế thôn bản, cô đỡ thôn bản để khuyến khích, động viên lực lượng chăm sóc sức khỏe tại vùng sâu, vùng xa. Luật cũng điều chỉnh trách nhiệm, phương thức và thời hạn đóng bảo hiểm, thời hạn thẻ có hiệu lực.

Đồng thời, từ 1/7, thêm 4 nhóm được Nhà nước chi trả toàn bộ chi phí mua thẻ BHYT gồm:

- Người từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí;

- Người đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ năm đóng BHXH, đang nhận trợ cấp hàng tháng;

- Dân quân thường trực – lực lượng sẵn sàng ứng phó với thiên tai, dịch bệnh...

Xử lý chậm đóng hoặc trốn đóng BHYT

Luật sửa đổi tăng cường kỷ luật và trách nhiệm trong thực hiện nghĩa vụ đóng BHYT, đặc biệt với hành vi chậm hoặc trốn đóng.

Theo đó, người vi phạm sẽ phải đóng đủ số tiền chậm hoặc trốn đóng, đồng thời chịu khoản lãi phạt 0,03%/ngày tính trên số tiền và số ngày vi phạm. Tùy mức độ vi phạm, ngoài xử phạt hành chính, hành vi còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Luật cũng điều chỉnh tỷ lệ chi cho khám chữa bệnh BHYT: tăng phân bổ cho hoạt động khám chữa bệnh lên 92%, giảm quỹ dự phòng và chi phí tổ chức hoạt động xuống còn 8% (trong đó tối thiểu 4% dành cho dự phòng). Đồng thời quy định thời hạn thông báo kết quả giám định chi phí khám chữa bệnh, khắc phục tình trạng kéo dài trong thanh toán, quyết toán.

Khám chữa bệnh từ xa, tại nhà được BHYT thanh toán

Từ ngày 1/7, người tham gia BHYT được mở rộng quyền lợi, trong đó có khám, điều trị tại nhà, từ xa.

Cụ thể, BHYT sẽ thanh toán các chi phí liên quan đến khám chữa bệnh từ xa; hỗ trợ khám từ xa; khám y học gia đình; khám chữa bệnh tại nhà; phục hồi chức năng, khám thai định kỳ và sinh con.

Bảo hiểm cũng chi trả chi phí vận chuyển người bệnh giữa các cơ sở y tế, thay vì chỉ áp dụng cho chuyển từ tuyến huyện lên tuyến trên như trước đây. Đồng thời, các chi phí kỹ thuật y tế, thuốc, trang thiết bị, máu, chế phẩm máu, khí y tế, vật tư, dụng cụ, hóa chất sử dụng trong điều trị cũng thuộc phạm vi được thanh toán.

Ngoài ra, chi phí điều trị lác và tật khúc xạ mắt với người dưới 18 tuổi sẽ được BHYT chi trả. Trước đây, quyền lợi này chỉ áp dụng cho trẻ dưới 6 tuổi. Như vậy, độ tuổi được hưởng BHYT với các vấn đề này được nâng lên đáng kể.

Đây là một số điểm mới mở rộng phạm vi chi trả BHYT. Mức hưởng cụ thể, tỷ lệ và điều kiện thanh toán sẽ do Chính phủ và Bộ Y tế quy định.

Thảo Vân