Toàn cảnh sự sụp đổ chỉ trong 48 tiếng của Silicon Valley Bank (SVB)

Theo CNN New York, vào cuối tuần trước, một ngân hàng nổi tiếng ở Mỹ trong thị trường startup công nghệ bỗng nhanh chóng sụp đổ, khiến cho những khách hàng lớn và nhà đầu tư lâm vào tình cảnh tù túng.

Ngân hàng Silicon Valley Bank đã đối mặt với khủng hoảng cả về vốn và tiền gửi, lượng lớn khách hàng ồ ạt rút tiền ra khỏi tổ chức chỉ trong vòng 48h. Sáng ngày thứ 6 (10/3/2023), ngân hàng này đã chính thức sụp đổ, tuyên bố đóng cửa bởi Cục Bảo vệ tài chính và Đổi mới California và được chỉ định tiếp quản bởi các cơ quan có thẩm quyền cho Tập đoàn Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC).

Đây có thể nói là vụ sụp đổ ngân hàng lớn nhất của Mỹ kể từ vụ Washington Mutual hồi năm 2008.

Điều gì đã xảy ra và hệ quả của nó ảnh hưởng đến mức nào?

Vậy SVB là tổ chức nào?

Được thành lập vào năm 1983, SVB (Silicon Valley Bank) được biết đến là một ngân hàng chuyên biệt trong lĩnh vực startup công nghệ, nhà cho vay vốn nổi bật nhất trong giới ở Thung lũng Silicon. Cung cấp dịch vụ tài chính cho gần 50% công ty đầu tư mạo hiểm trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và công nghệ tại Mỹ.

Mặc dù ở bên ngoài Thung lũng Silicon, cái tên SVB còn tương đối xa lạ nhưng ngân hàng này vẫn giữ vị trí thứ 20 trong số những ngân hàng thương mại hàng đầu của Mỹ với 209 tỷ USD tổng tài sản vào cuối năm 2022 (theo FIDC).

Nguyên nhân sụp đổ?

Để nói một cách đơn giản, nguyên nhân kinh điển mà SVB đã đối mặt phải là do hàng loạt khách hàng đã ồ ạt rút hết tiền gửi, tháo chạy khỏi ngân hàng. Thế nhưng nguyên do phía đằng sau đó có phần nào phức tạp hơn, đến từ sự đụng độ của một vài thế lực khác.

Đầu tiên đến từ Cục dự trữ Liên bang của Mỹ (FED), họ đã bắt đầu tăng lãi suất từ khoảng một năm trước với mục đích kiềm chế lạm phát. Động thái của FED là vô cùng mạnh mẽ, chi phí vay vốn cao hơn đã hạ đà tăng của các cổ phiếu công nghệ mang lại lợi ích cho SVB.

Lãi suất cao hơn cũng làm xói mòn giá trị của những trái phiếu dài hạn mà SVB và các ngân hàng khác đã “nuốt ngấu nghiến” trong suốt thời kỳ lãi suất cực kỳ thấp, gần như bằng không. Danh mục đầu tư trái phiếu trị giá 21 tỷ USD của SVB có lợi suất trung bình khoảng 1.79%, trong khi lợi suất trái phiếu trong 10 năm hiện nay của Bộ Tài chính là khoảng 3.9%.

Cùng khoảng thời gian đó, vốn đầu tư mạo hiểm đã bắt đầu cạn kiệt, buộc các startup phải rút số tiền vốn đang gửi ở SVB. Điều đó khiến cho SVB lâm vào tình cảnh vừa ngồi trên núi lỗ trái phiếu, lại đồng thời vừa chứng kiến lượng khách hàng rút tiền gửi ngày một tăng cao.

Nguồn gốc của sự hoảng loạn…

Vào thứ tư (8/3/2023), SVB thông báo họ đã bán lỗ một loạt cổ phiếu và đồng thời cũng sẽ bán 2.25 tỷ USD cổ phiếu mới để củng cố nguồn vốn. Động thái đó đã kích lên một sự hoảng loạn trong giới đầu tư mạo hiểm và họ được cho là đã khuyến cáo các công ty rút tiền ra khỏi ngân hàng này.

Cổ phiếu của ngân hàng SVB bắt đầu lao dốc vào sáng thứ 5 (9/3/2023) và cho đến buổi chiều cùng ngày hôm đó, nó đã kéo cổ phiếu của các ngân hàng khác tụt giá theo khiến cho giới đầu tư lo sợ rằng khủng hoảng tài chính 2007-2008 có thể sẽ quay trở lại.

Cho đến sáng thứ sáu (10/3/2023), giao dịch cổ phiếu SVB bị tạm ngưng, họ đã từ bỏ những nỗ lực để huy động vốn một cách nhanh chóng cũng như việc tìm người mua. Các giới chức quản lý của California đã can thiệp, tuyên bố đóng cửa SVB, đặt nó dưới sự quản lý của Tập đoàn Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC).

Nỗi lo sợ dần lắng xuống

Bất chấp những sự hoảng loạn ban đầu ở Phố Wall, các nhà phân tích cho rằng sự sụp đổ của SVB khó có thể gây ra hiệu ứng Domino đã làm điêu đứng ngành ngân hàng trong cuộc khủng hoảng tài chính hồi 2007-2008.

“Hệ thống vẫn có vốn hóa và thanh khoản tốt như từ trước đến nay”, Mark Zandi, Kinh tế gia hàng đầu chia sẻ, “Các ngân hàng hiện đang gặp rắc rối quá nhỏ để có thể trở thành một mối đe dọa nghiêm trọng đối với hệ thống rộng lớn hơn”.

Muộn nhất vào sáng thứ hai (13/3/2023), tất cả những cá nhân, tổ chức gửi tiền mà được bảo hiểm sẽ có toàn quyền tiếp cận các khoản tiền gửi có bảo hiểm của họ. Theo FDIC, họ sẽ cung cấp cho những khách hàng không được bảo hiểm tiền gửi một khoản ”tạm ứng trong tuần tới”.

Động thái nào sẽ diễn ra tiếp theo?

Mặc dù theo Ed Moya, nhà phân tích thị trường kỳ cựu tại Oanda, sự lây lan rộng lớn khó có thể diễn ra, các ngân hàng nhỏ có sự phụ thuộc quá mức vào các ngành công thiếu tiền mặt như công nghệ thông tin và crypto vẫn có thể gặp nhiều khó khăn.

“Mọi người ở Phố Wall đều biết rằng chiến dịch tăng lãi suất của FED cuối cùng sẽ phá vỡ điều gì đó, và ngay bây giờ đây, nó đang hạ gục những ngân hàng nhỏ”, Moya chia sẻ vào hôm thứ sáu.

FDIC thường bán những tài sản của những ngân hàng phá sản cho những ngân hàng khác, tận dụng số tiền thu được để hoàn trả cho những khách hàng gửi tiền không được bảo hiểm. Vẫn có khả năng có người sẽ mua lại SVB, mặc dù điều này thật sự vẫn chưa được đảm bảo chắc chắn.