Tổng Công ty Vicem 'tính thiếu' hơn 4.500 tỷ đồng cổ phần hóa như thế nào?

Tại Kết luận thanh tra việc thực hiện sắp xếp lại, cổ phần hóa, thoái vốn các doanh nghiệp Nhà nước thuộc Bộ Xây dựng giai đoạn 2011-2018, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã chỉ ra nhiều vi phạm tài chính tại Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (Vicem).

"Bỏ quên" 1.507 tỷ đồng giá trị của 9 mỏ khoáng sản

TTCP cho biết, đến thời điểm thanh tra, Vicem chưa hoàn thành cổ phần hóa. Qua kiểm tra việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa công ty mẹ - Tổng công ty Vicem được thực hiện cùng với 3 Công ty TNHH MTV (Vicem Tam Điệp, Vicem Hải Phòng, Vicem Hoàng Thạch) tại thời điểm 1/10/2018 phát hiện khoản công nợ phải thu của Vicem Tam Điệp gần 12 tỷ đồng với 4 khách hàng là khoản nợ quá hạn.

Vicem Tam Điệp đã khởi kiện và có phán quyết của tòa án buộc khách hàng phải thanh toán nợ cho công ty này, không đủ điều kiện để được xác định là khoản nợ phải thu không có khả năng thu hồi.  

Thế nhưng trên thực tế, quá trình xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa, Vicem Tam Điệp không hạch toán trên sổ sách đối với khoản nợ phải thu trên và loại ra khỏi giá trị doanh nghiệp, làm giảm giá trị doanh nghiệp (phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp) gần 12 tỷ đồng.

Thanh tra việc xác định giá trị lợi thế thương mại và chi phí cơ hội đối với các dự án liên quan khi thực hiện xác định giá trị doanh nghiệp, TTCP chỉ ra rằng, tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp (1/10/2018), các công ty con 100% vốn nhà nước thuộc Tổng công ty Vicem đang sử dụng 9 giấy phép khai thác khoáng sản đá vôi, đất sét để sản xuất xi măng, với tổng trữ lượng được khai thác trên 9,5 triệu tấn đá vôi/năm và hơn 1,9 triệu tấn đá sét/năm. 

Thời gian khai thác còn lại từ 2-30 năm tùy từng giấy phép. Tuy nhiên, đơn vị tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp là Công ty TNHH kiểm toán AASC, đã không tính giá trị lợi thế thương mại đối với quyền khai thác khoáng sản tại các mỏ này.  

Từ yêu cầu của TTCP và Bộ Xây dựng, Tổng công ty Vicem đã thuê tư vấn định giá xác định giá trị lợi thế thương mại về quyền khai thác khoáng sản đối với các mỏ trên với tổng giá trị thương mại là 1.507 tỷ đồng.

Trong đó, Vicem Hoàng Thạch trên 638 tỷ đồng, Vicem Hải Phòng 532,6 tỷ đồng, Vicem Tam Điệp hơn 344 tỷ đồng.

"Việc Công ty kiểm toán AASC, Tổng công ty Vicem không tính giá trị lợi thế thương mại đối với quyền khai thác khoáng sản tại các mỏ với số tiền tạm tính 1.507 tỷ đồng là không đúng với nghị định của Chính phủ về xử lý tài chính khi cổ phần hóa", TTCP  kết luận và yêu cầu việc phải được rà soát, xác định lại và được ghi nhận vào phần vốn nhà nước khi thực hiện cổ phần hóa Tổng công ty Vicem.

Chênh lệch giữa vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ tại tổng công ty hơn 3.000 tỷ đồng

Thanh tra việc xử lý khoản chênh lệch giữa vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ theo quy định, cơ quan thanh tra đánh giá, mặc dù việc cổ phần hóa của Tổng công ty Vicem cùng 3 Công ty TNHH MTV (Vicem Tam Điệp, Vicem Hải Phòng, Vicem Hoàng Thạch) chưa hoàn thành nhưng việc xử lý tài chính để cổ phần hóa cho thấy khoản chênh lệch giữa vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ tại tổng công ty phải được xử lý (tạm tính) là 3.011 tỷ đồng.  

Cụ thể, chênh lệch giữa vốn chủ sở hữu với vốn điều lệ của Vicem (tạm tính) là 2.910 tỷ. 

Tại Vicem Hải Phòng (100% vốn của Tổng công ty Vicem), có vốn điều lệ là 920 tỷ đồng. Vốn đầu tư của chủ sở hữu tại thời điểm 31/12/2018. là 1.210 tỷ đồng. Như vậy, chênh lệch (tạm tính) 101 tỷ đồng.

Theo TTCP, quá trình xử lý tài chính khi cổ phần hóa, Bộ Xây dựng, Tổng công ty Vicem chưa xử lý, thu nộp theo quy định đối với khoản tiền chênh lệch trên là chưa đúng quy định.  

"Đến nay khoản tiền này vẫn chưa được Bộ Xây dựng và Tổng công ty Vicem xử lý, nộp ngân sách nhà nước theo quy định", kết luận thanh tra nêu.

Đối với tổng số tiền cần xử lý tạm tính tại Vicem là 4.530 tỷ đồng, TTCP đề nghị Bộ Xây dựng báo cáo Thủ tướng để chỉ đạo, xử lý, thu nộp về ngân sách đối với khoản tiền chênh lệch giữa vốn chủ sở hữu với vốn điều lệ của Tổng công ty Vicem 2.910 tỷ đồng và xử lý đối với khoản chênh lệch 101 tỷ đồng giữa vốn điều lệ và vốn chủ sở hữu tại Công ty Vicem Hải Phòng, đảm bảo đúng quy định.  

Tổng công ty Vicem chỉ đạo việc hạch toán với khoản công nợ phải thu của Vicem Tam Điệp gần 12 tỷ đồng. 

Đồng thời rà soát, xác định đầy đủ, chính xác các khoản giá trị lợi thế thương mại quyền khai thác khoáng sản của Tổng công ty Vicem tại các mỏ còn trong thời hạn khai thác.