Trả giá đắt vì chạy đua theo Elon Musk làm xe điện: Nhiều công ty đã phá sản hoặc bị mua lại, số khác chỉ còn tiền đủ dùng trong vài tuần

Nếu như chỉ vài năm trước đây, các công ty khởi nghiệp về xe điện phát triển mạnh mẽ, bùng nổ thì hiện giờ, nhiều doanh nghiệp đang tập trung vào nỗ lực làm sao để tồn tại được.

Theo phân tích của Wall Street Journal, ít nhất 18 công ty khởi nghiệp về xe và pin xe điện đã IPO trong những năm gần đây có nguy cơ cạn tiền vào cuối năm 2024. Danh sách này bao gồm các công ty như Nikola và Fisker – những công ty từng thu hút nhiều nhà đầu tư bằng những hứa hẹn táo bạo sẽ chuyển đổi ngành công nghiệp xe hơi và chống biến đổi khí hậu bằng xe tải điện và xe SUV của họ.

Nhưng, tất cả những lời lẽ khoa trương đó chỉ xuất hiện trước khi họ vấp phải sự thật nghiệt ngã là chi phí gia tăng và các vấn đề về sản xuất.

Ba công ty gồm Lordstown Motors, Proterra và ELMSQ đã nộp đơn xin phá sản. Nhà sản xuất pin Romeo Power và công ty sạc Volta đã được bán với giá chỉ bằng một phần nhỏ mức định giá khi IPO. Một số khác thì cho biết họ đang nỗ lực giảm chi phí.

Cổ phiếu trung bình trong số các công ty mà WSJ đánh giá đã giảm hơn 80% so với thời điểm ra mắt thị trường và thậm chí còn giảm hơn nữa so với mức đỉnh. Sự trượt giá đã xóa sạch hàng chục tỷ USD giá trị thị trường của những doanh nghiệp này chỉ trong vài năm.

Gavin Baker, giám đốc đầu tư của Atreides Management cho biết: "Cho đến nay, đó là bong bóng điên rồ nhất mà tôi từng thấy".

Gần như tất cả các công ty đang gặp khó khăn đều được IPO thông qua các công ty mua lại có mục đích đặc biệt. SPAC là lựa chọn thay thế cho các đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng truyền thống đã trở nên phổ biến trong thời kỳ đại dịch. Không giống như IPO, chúng cho phép các công ty khởi nghiệp đưa ra những dự đoán không được kiểm soát về tốc độ phát triển của họ.

Sự thay đổi nhanh chóng về vận mệnh đối với các công ty khởi nghiệp xe điện làm nổi bật những rủi ro khi đầu tư vào ngành này, vốn tiếp tục thay đổi theo những cách không ngờ tới. Nhu cầu đang tăng trưởng ổn định nhưng chưa bùng nổ như nhiều công ty khởi nghiệp và nhà đầu tư dự đoán. Tesla và các công ty dẫn đầu thị trường khác cũng đang đua nhau giảm giá sản phẩm để giành khách hàng, gây áp lực cho những công ty mới vẫn đang gặp khó khăn trong việc bắt đầu sản xuất.

Với tất cả thành công của mình, ngay cả Tesla cũng suýt phá sản cách đây 5 năm, trước khi công ty vượt qua cái mà Giám đốc điều hành Elon Musk gọi là "địa ngục sản xuất" và bắt đầu có thể sản xuất hàng loạt.

Để phân tích hiệu suất của các công ty khởi nghiệp về xe điện và pin, WSJ đã xác định 43 công ty đã IPO từ năm 2020 đến năm 2022. Năm công ty đã nộp đơn xin phá sản hoặc bị mua lại.

Đối với 38 công ty còn lại, WSJ so sánh dòng tiền từ hoạt động của mỗi công ty với tiền mặt và các khoản đầu tư ngắn hạn, sử dụng hồ sơ gần đây nhất của công ty do FactSet tổng hợp.

Phân tích cho thấy 18 công ty có nguy cơ cạn tiền vào cuối năm tới nếu họ không cắt giảm chi phí hoặc huy động thêm vốn mới. 7 trong số đó chỉ có trong tay lượng tiền mặt đủ dùng trong vài tuần. Khi được WSJ liên hệ, một số công ty cho biết họ đã huy động hoặc đang lên kế hoạch gọi vốn mới và đang cắt giảm chi phí khi nỗ lực thúc đẩy doanh số bán hàng. Nikola, công ty đã huy động vốn mới kể từ lần nộp hồ sơ mới nhất, từ chối bình luận. Người phát ngôn của Fisker cho biết chi phí trong quý 3 của công ty không nhất thiết phản ánh chi phí trong các quý trong tương lai, vì họ đẩy nhanh việc giao hàng và cải thiện cơ sở hạ tầng hậu cần.

16 công ty có đủ tiền mặt để tiếp tục hoạt động sau năm 2024, mặc dù cuộc đấu tranh nhằm tăng doanh số bán hàng đang gây áp lực lên giá cổ phiếu của nhiều công ty. Danh sách ày bao gồm Rivian Automotive – doanh nghiệp tạo ra những chiếc xe bán tải có giá khoảng 80.000 USD và hứa hẹn khả năng xử lý như xe thể thao. Lucid - chuyên sản xuất những chiếc sedan sang trọng có mức giá tương tự. Bốn trong số các công ty đã tạo ra tiền từ hoạt động kinh doanh.

Trong số những người chịu áp lực nặng nề nhất có Faraday Future Intelligence Electric – công ty từng hứa hẹn tăng trưởng doanh thu kỷ lục khi IPO vào năm 2021. Công ty đã huy động được gần 1 tỷ USD để phát triển một chiếc ô tô điện tương lai với các tính năng như khả năng tự lái và công nghệ nhận dạng khuôn mặt. Chiếc xe có giá khởi điểm khoảng 309.000 USD, mất nhiều thời gian sản xuất hơn dự kiến do sự gián đoạn của chuỗi cung ứng.

Faraday đốt trung bình khoảng 875.000 USD mỗi ngày trong quý kết thúc vào tháng 9. Điều đó khiến tiền mặt và các khoản đầu tư ngắn hạn của họ giảm xuống còn khoảng 8,6 triệu USD vào cuối quý 3. Một phát ngôn viên cho biết công ty đã đạt được thỏa thuận huy động vốn và đang tập trung vào việc tăng sản lượng và giảm chi phí.

Các công ty có nguồn tiền mặt đủ dùng cho tới sau năm 2024 cũng đang gặp khó khăn. Li-Cycle Holdings – công ty tái chế pin cũ làm vật liệu cho ô tô điện, gần đây đã trích dẫn chi phí gia tăng khi tạm dừng xây dựng cơ sở lớn đầu tiên ở Rochester, N.Y. Điều đó đã làm phức tạp các cuộc thảo luận với chính phủ liên bang về một khoản vay tiềm năng.

Trong số các công ty có nguy cơ cạn tiền vào cuối năm sau có Canoo. Đáng chú ý, hồi năm 2020, công ty này hùng hồn tuyên bố dự kiến sẽ tạo ra doanh thu hơn 1 tỷ USD trong vòng vài năm.

Giám đốc điều hành Tony Aquila, người tiếp quản vị trí này vào năm 2021 cho biết: "Tất cả các mục tiêu đều dựa trên một thị trường vững chắc và khả năng tiếp cận hoàn toàn nguồn vốn không giới hạn".

Cổ phiếu của công ty hiện giảm hơn 95% xuống còn khoảng 25 xu. Aquila đã thay đổi chiến lược của công ty để tiết kiệm tiền. Ông cho biết Canoo đã đạt được thỏa thuận huy động tiền mặt và ông tin tưởng rằng có thể huy động được nhiều hơn từ các nhà đầu tư, bao gồm cả văn phòng gia đình ông.

Sự sụt giảm giá cổ phiếu đã gây ra rắc rối đối với các nhà đầu tư lớn bao gồm BlackRock, Fidelity Investments và tập đoàn Koch Industries – những đơn vị đã bơm hàng trăm triệu USD vào lĩnh vực này.

BlackRock từ chối bình luận. Fidelity đã không trả lời yêu cầu bình luận. Người phát ngôn của Koch Industries cho biết công ty đang có tầm nhìn dài hạn về các khoản đầu tư của mình.

Đáng nói, đó không phải là những nạn nhân duy nhất. Nhiều nhà đầu tư cá nhân cũng bị cuốn hút bởi những lời hứa hẹn lớn lao mà các công ty khởi nghiệp xe điện đưa ra khi IPO.

Brian Dobson, giám đốc điều hành tại ngân hàng đầu tư Chardan, chuyên phân tích các công ty năng lượng sạch cho biết: "Mọi người đều mong muốn tìm kiếm ra một Tesla tiếp theo".

Theo: WSJ

Phương Linh