Trung Quốc dư thừa một mặt hàng, nông dân Mỹ ‘ngồi trên đống lửa’

Trung Quốc – nhà nhập khẩu đậu nành lớn nhất thế giới đang đối mặt với tình trạng dư thừa bột đậu nành trong nước. Điều này làm dấy lên lo ngại về nhu cầu yếu trong mùa tiếp thị cao điểm cuối năm nay của đậu nành Mỹ.

Theo các nguồn tin thương mại, lượng đậu nành nhập khẩu kỷ lục trong những tháng đầu năm 2025, kết hợp với nhu cầu suy yếu từ các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi, đã khiến tồn kho bột đậu nành tại Trung Quốc tăng mạnh. Diễn biến này đang gây áp lực lên các nhà máy nghiền trong nước, buộc một số cơ sở phải tạm ngừng hoạt động do không còn sức chứa trong kho.

Giá bột đậu nành giao ngay tại miền Bắc Trung Quốc hiện được báo giá khoảng 2.925 nhân dân tệ/tấn (tương đương 408 USD), giảm khoảng 6,5% so với cùng kỳ năm ngoái, theo ông Wang Wenshen, chuyên gia phân tích tại công ty tư vấn Sublime China Information (Sơn Đông). Ông nhận định, nếu giá đậu nành tiếp tục yếu và các nhà máy nghiền không có lãi, khả năng cao lượng mua đậu nành trong quý IV sẽ thấp hơn kỳ vọng – vốn là thời điểm then chốt đối với hoạt động xuất khẩu của Mỹ.

Trong khi đó, giá hợp đồng tương lai đậu nành tại Chicago đã giảm 2 tuần liên tiếp do kỳ vọng về mùa vụ bội thu tại Mỹ, và nhu cầu yếu từ Trung Quốc có thể tiếp tục tạo sức ép lên thị trường này.

Sản lượng nhập khẩu đậu nành của Trung Quốc đạt mức cao kỷ lục trong tháng 5 và gần đạt đỉnh lịch sử trong tháng 6, thúc đẩy hoạt động chế biến và làm tăng lượng tồn kho bột đậu nành. Điều này khiến nhiều nhà máy nghiền, đặc biệt tại khu vực miền Nam Trung Quốc, buộc phải ngừng hoạt động quy mô nhỏ do bột đậu nành tích trữ quá mức.

Tại trung tâm chế biến Nhật Chiếu, biên lợi nhuận nghiền đã ở mức âm từ giữa tháng 5. Sức tiêu thụ thịt lợn yếu cũng góp phần làm suy giảm nhu cầu từ các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi – lĩnh vực vốn chiếm tỷ trọng lớn trong tiêu thụ bột đậu nành.

Ông Cheang Kang Wei, Phó Chủ tịch StoneX tại Singapore, cảnh báo các nhà máy nghiền Trung Quốc sẽ tiếp tục chịu áp lực lớn trong 1-2 tháng tới do tồn kho tăng cao. Diễn biến này không chỉ làm gián đoạn sản xuất mà còn cản trở kế hoạch mở rộng công suất chăn nuôi, trong bối cảnh giá thịt lợn sụt giảm mạnh trong năm nay.

Đáng chú ý, dù trong nước dư thừa nguồn cung, Trung Quốc vẫn nhập khẩu bột đậu nành từ Argentina – quốc gia không chịu mức thuế cao như Mỹ. Theo một thương nhân tại Singapore, việc nhập khẩu từ Argentina vẫn đem lại lợi nhuận, càng làm tăng áp lực thừa cung trong nước.

Tuy nhiên, cục diện thị trường có thể thay đổi nếu Trung Quốc và Mỹ đạt được thỏa thuận thương mại mới. Ông Johnny Xiang – người sáng lập AgRadar Consulting tại Bắc Kinh – cho biết nếu thuế quan được gỡ bỏ, người mua Trung Quốc nhiều khả năng sẽ quay lại thị trường Mỹ trong quý IV, khi giá cả đang ở mức cạnh tranh.

Như Quỳnh