Loạt ngân hàng triển khai cảnh báo chuyển tiền đến tài khoản nghi lừa đảo

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam, sau 5 tháng thí điểm, hệ thống cảnh báo tài khoản gian lận (SIMO) đã giúp ngăn chặn hơn 1.790 tỷ đồng giao dịch đáng ngờ, tránh thiệt hại cho 468.000 khách hàng.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tài khoản chưa cập nhật đầy đủ dữ liệu và trách nhiệm pháp lý sẽ được xem xét nếu không cập nhật đầy đủ.

NHNN đề nghị cần tăng cường kiểm soát từ khâu mở tài khoản, mở ví đến giám sát giao dịch bất thường; tự động hóa quy trình phối hợp giữa các ngân hàng; xem xét thiết lập trung tâm điều phối chung để xử lý giao dịch nghi ngờ theo thời gian thực, kể cả ngoài giờ làm việc.

Hiện nay, nhiều ngân hàng chủ động tích hợp công nghệ để bảo vệ khách hàng trước rủi ro lừa đảo trực tuyến.

Tại cuộc họp triển khai "Sổ tay hướng dẫn phối hợp hỗ trợ xử lý rủi ro đối với tài khoản, thẻ và đơn vị chấp nhận thanh toán liên quan đến giao dịch nghi ngờ gian lận, giả mạo, lừa đảo" ngày 21/10, bà Đỗ Thị Bích Mai, Phó Giám đốc thường trực Khối Vận hành VietinBank, cho biết ngân hàng đã thử nghiệm hệ thống SIMO nội bộ từ tháng 9/2025.

Hệ thống SIMO cho phép rà soát, cảnh báo tự động các tài khoản có dấu hiệu bất thường trên nhiều kênh. Cụ thể, kênh thanh toán nội bộ on-us được triển khai thử từ tháng 9 và chính thức báo cáo NHNN trong tháng 10.

Song song đó, VietinBank đang phối hợp với các ngân hàng lớn như BIDV, Agribank, MB và sắp tới là Vietcombank để mở rộng kết nối SIMO trong tháng 11, giúp xử lý và cảnh báo tức thời giữa các ngân hàng có vốn Nhà nước.

Theo bà Mai, xu hướng giao dịch qua ví điện tử tăng nhanh, nhiều dòng tiền gian lận được chuyển qua ví rồi rút ra hoặc quy đổi sang tài sản số, khiến việc kiểm soát thêm khó khăn. Vì vậy, VietinBank kiến nghị sớm mở rộng cơ chế chặn với tài khoản ví điện tử, đồng thời tăng cường phối hợp giữa NHNN, Bộ Công an và các ngân hàng.

Theo báo cáo nội bộ của VietinBank, chỉ trong tuần từ 6–12/10, ngân hàng đã rà soát hơn 16.000 tài khoản nghi ngờ gian lận, trong đó khoảng 6.000 tài khoản có dấu hiệu rõ ràng, liên quan đến dòng tiền hơn 11,5 tỷ đồng. Ngoài ra, gần 10.000 giao dịch khác với tổng giá trị khoảng 26 tỷ đồng vẫn được thực hiện, do khách hàng khiếu nại chậm nên việc phong tỏa chưa kịp thời.

"VietinBank dự kiến mở rộng hệ thống cảnh báo SIMO sang kênh ATM vào tháng 12/2025, sau đó là quầy giao dịch. Mục tiêu là giám sát toàn diện các kênh thanh toán, kể cả ví điện tử, nhằm ngăn chặn lừa đảo xuyên ngân hàng và xuyên biên giới," bà Đỗ Thị Bích Mai cho biết.

Cũng tại cuộc họp ngày 21/10, bà Lê Thị Hồng Nhung, Phó Trưởng phòng Trung tâm Giám sát và Vận hành dịch vụ NAPAS cũng cho biết, hiện NAPAS đang phối hợp với NHNN để kết nối hệ thống SIMO quốc gia, giúp cảnh báo ngay khi khách hàng nhập thông tin chuyển tiền đến tài khoản nằm trong danh sách nghi ngờ.

Khách hàng sẽ nhận cảnh báo trực tiếp trên giao diện, giúp tránh rơi vào bẫy lừa đảo. NAPAS cũng đang tích hợp dữ liệu từ Bộ Công an và NHNN, tạo kho dữ liệu tập trung về tài khoản rủi ro, phục vụ công tác điều tra và phòng ngừa tội phạm tài chính.

"Ngay cả khi không thể chặn giao dịch đầu tiên, hệ thống vẫn giúp phát hiện và chặn các giao dịch lặp lại của nhóm tài khoản gian lận, từ đó giảm thiểu thiệt hại và tăng năng lực cảnh báo toàn hệ thống," đại diện NAPAS nhấn mạnh.

Ngày 30/6 vừa qua, Vietcombank cũng đã triển khai thử nghiệm tính năng cảnh báo tài khoản nhận tiền có dấu hiệu nghi ngờ gian lận, lừa đảo đảo cho các giao dịch chuyển tiền nhanh Napas24/7 trên VCB Digibank.

Khi thực hiện giao dịch chuyển tiền trên ứng dụng này, hệ thống sẽ tự động nhận diện và cảnh báo nếu số tài khoản của người nhận tiền có các dấu hiệu như: thông tin người nhận không trùng khớp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, tài khoản người nhận thuộc danh sách cảnh báo của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, tài khoản người nhận thuộc danh sách nghi ngờ rủi ro của NH quản lý tài khoản (giao dịch lớn bất thường, nhận tiền từ nhiều tài khoản…).

Mới đây, VIB cũng thông báo đến khách hàng về việc triển khai tính năng cảnh báo giao dịch chuyển tiền đến tài khoản có dấu hiệu nghi ngờ gian lận, lừa đảo trên tất cả các kênh giao dịch điện tử và giao dịch tại quầy kể từ hôm nay.

Theo đó, khi khách hàng thực hiện chuyển tiền đến tài khoản thụ hưởng có dấu hiệu nghi ngờ gian lận, lừa đảo, hệ thống VIB sẽ tự động hiển thị cảnh báo trên màn hình giao dịch hoặc thông báo trực tiếp tại quầy giao dịch. Khách hàng được quyền lựa chọn dừng giao dịch để kiểm tra thông tin hoặc tiếp tục giao dịch nếu đã xác thực đầy đủ thông tin người nhận.

Trước đó hồi cuối tháng 9/2025, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) đã ban hành Quyết định 71 về việc phê duyệt Sổ tay hướng dẫn phối hợp hỗ trợ xử lý rủi ro đối với tài khoản, thẻ, đơn vị chấp nhận thanh toán liên quan đến giao dịch chuyển tiền, thanh toán nghi ngờ gian lận giả mạo, lừa đảo.

Sổ tay hướng dẫn phối hợp hỗ trợ xử lý rủi ro đối với các giao dịch nghi ngờ gian lận, giả mạo, lừa đảo nhằm thống nhất quy trình phối hợp giữa các ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, công ty tài chính và trung gian thanh toán trong việc xử lý các giao dịch đáng ngờ. Sổ tay bao gồm 3 chương với 13 điều quy định nhận diện các trường hợp liên quan đến giao dịch nghi ngờ gian lận giả mạo, lừa đảo; nguyên tắc phối hợp…

Hoàng Lam (t/h)