Cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an đã hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị truy tố 15 bị can trong vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Tập đoàn Tân Hoàng Minh. Kết luận điều tra của cơ quan chức năng đã vạch trần chiêu thức tinh vi mà Tân Hoàng Minh sử dụng để huy động hàng chục nghìn tỷ đồng trái phiếu, từ hàng nghìn nhà đầu tư.
Vì sao Tân Hoàng Minh phát hành trái phiếu thông qua công ty con?
Theo kết luận của cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03), thời điểm tháng 6/2021, ảnh hưởng của tình hình dịch Covid-19 và dự án mới chưa thể triển khai Tân Hoàng Minh đứng trước áp lực vay nợ "khổng lồ" với dư nợ tín dụng là 18.542,6 tỷ đồng gồm 15.851,8 tỷ đồng dư nợ của các công ty liên quan và 2.690,8 tỷ đồng dư nợ các cá nhân tại đứng tên để vay vốn cho tập đoàn này vay vốn.
Tính đến tháng 1/2022, dư nợ tín dụng của Tân Hoàng Minh tiếp tục tăng lên đến 19.967,1 tỷ đồng.
Trước nhu cầu thanh toán nhiều khoản nợ đến hạn và quá hạn, chuyển nhượng dự án và chi phí hoạt động của tập đoàn, ông Đỗ Anh Dũng (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Tân Hoàng Minh) chỉ đạo con trai là Đỗ Hoàng Việt (Phó Tổng giám đốc phụ trách Tài chính - kế toán) nghiên cứu phương án, cách thức huy động vốn cho doanh nghiệp thông qua việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ.
Do Tập đoàn Tân Hoàng Minh có nhiều công ty con, công ty liên kết, số liệu tài chính phức tạp, nên không thể kiểm toán báo cáo tài chính kịp tiến độ, với ý kiến chấp nhận toàn phần để đủ điều kiện phát hành.
Vì vậy, Đỗ Hoàng Việt cùng các cấp dưới tại Trung tâm Tài chính - kế toán đã thống nhất không sử dụng pháp nhân Công ty Tân Hoàng Minh làm tổ chức phát hành trái phiếu.
Thay vào đó, nhóm này đã chọn 3 công ty con của Tân Hoàng Minh để phát hành trái phiếu riêng lẻ gồm: Công ty TNHH Đầu tư Bất động sản Ngôi Sao Việt (vốn điều lệ 1.600 tỷ đồng), Công ty cổ phần Đầu tư và dịch vụ khách sạn Soleil (vốn điều lệ 350 tỷ đồng), Công ty cổ phần Cung điện Mùa Đông (vốn điều lệ 216,6 tỷ đồng).
Loại hình trái phiếu không chuyển đổi không kèm chứng quyền, có tài sản đảm bảo để tạo niềm tin, thu hút được nhiều người mua trái phiếu.
Tân Hoàng Minh "phù phép" dòng tiền như thế nào?
Sau đó, Tân Hoàng Minh (pháp nhân trung gian) ký hợp đồng mua trái phiếu sơ cấp, chạy dòng tiền "khống" để thanh toán trái phiếu, hợp thức phương án phát hành, tạo lập giá trị "ảo" của trái phiếu, hợp thức trái chủ sang cho Tân Hoàng Minh.
Tập đoàn này lấy uy tín, thương hiệu để bán trái phiếu, huy động và chiếm đoạt tiền của nhà đầu tư thứ cấp, trong đó chủ yếu là người dân không phải là nhà đầu tư chuyên nghiệp. Đây là cách để lách quy định về việc trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chỉ được bán cho nhà đầu tư chuyên nghiệp.
Trong quá trình triển khai, Đỗ Hoàng Việt cùng các cấp dưới thỏa thuận với công ty kiểm toán để "làm đẹp", hợp thức hóa báo cáo tài chính với ý kiến chấp nhận toàn phần, đủ điều kiện để phát hành và tổ chức chạy dòng tiền "khống" để tạo lập giá trị "ảo" của trái phiếu, hợp thức thanh toán hợp đồng chuyển nhượng trái phiếu sơ cấp và phương án phát hành trái phiếu.
Nhóm này dựng hồ sơ, ngụy tạo các hoạt động kinh tế không có thật thông qua các hợp đồng “khống” (như hợp đồng mua bán cổ phần, hợp đồng hợp tác đầu tư, hợp đồng đặt cọc...) giữa nội bộ các công ty, cá nhân trong Tân Hoàng Minh, thống nhất với các đơn vị cung cấp dịch vụ thẩm định giá, tư vấn phát hành, quản lý tài khoản và quản lý tài sản đảm bảo trái phiếu về các thủ tục liên quan; sử dụng các dạng tài sản, quyền tài sản như quyền sử dụng đất, giá trị cổ phần, vốn góp, tài sản hình thành trong tương lai.
Trong đó có một số loại tài sản chưa hoàn thiện đầy đủ thủ tục pháp lý, chưa đảm bảo giá trị, để thông qua các công ty thẩm định giá ban hành chứng thư và báo cáo thẩm định giá, ghi nhận giá trị tài sản đảm bảo, tạo niềm tin cho người mua trái phiếu.
Ba công ty con ký các hợp đồng "giả cách" chuyển nhượng trái phiếu, chạy dòng tiền "khống" thể hiện việc thanh toán tiền từ công ty Tân Hoàng Minh sang các công ty phát hành, rồi chuyển tiếp tiền cho các cá nhân, tổ chức theo phương án phát hành trái phiếu nhằm hợp thức, tạo lập giá trị "ảo" các gói trái phiếu và trái chủ sơ cấp cho Tân Hoàng Minh.
Sau huy động vốn của các người mua trái phiếu thứ cấp, tiền này bị sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau, không đúng mục đích phát hành trái phiếu.
Nhóm công ty con này phát hành 9 gói trái phiếu, tổng giá trị phát hành là 10.030 tỷ đồng. Sau đó Tân Hoàng Minh ký hợp đồng giả cách mua lại tổng cộng 10.029,96 tỷ đồng, trở thành trái chủ sơ cấp.
Sau khi hợp thức trở thành trái chủ sơ cấp, Tân Hoàng Minh đã chia nhỏ kỳ hạn so với kỳ hạn gốc, mua đi bán lại nhiều lần, qua đó đã huy động được tổng doanh số hơn 13.972 tỷ đồng, cao hơn giá trị phát hành. Trong đó 5.165,3 tỷ đồng là tiền của người mua sau trả cho người mua trước, còn lại chiếm đoạt 8.807,3 tỷ đồng của 6.631 khách hàng.
Kết luận điều tra xác định vai trò 5 công ty chứng khoán tư vấn phát hành trái phiếu cho Tân Hoàng Minh. Cụ thể, Công ty chứng khoán An Bình đã ký hợp đồng tư vấn phát hành, đại lý đăng ký, lưu ký, đại diện sở hữu gói trái phiếu 800 tỷ đồng cho Công ty Soleil. Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVS) ký hợp đồng tư vấn và đại lý phát hành gói trái phiếu 800 tỷ đồng cho Công ty Ngôi Sao Việt.
Công ty Chứng khoán Agriseco ký 3 hợp đồng tư vấn phát hành gói trái phiếu riêng lẻ 450 tỷ đồng, 500 tỷ đồng và 1.900 tỷ đồng cho Công ty Soleil. Công ty Chứng khoán Everest ký hợp đồng tư vấn phát hành gói trái phiếu 3.230 tỷ đồng cho Công ty Cung điện mùa đông.
Công ty Chứng khoán KIS Việt Nam ký hợp đồng tư vấn, đại lý phát hành trái phiếu cho gói trái phiếu 450 tỷ đồng với Công ty Cung điện mùa đông, làm đại diện trái chủ, nhận tài sản bảo đảm.
Ngoài ra, KIS Việt Nam còn ký hợp đồng tư vấn, chuẩn bị hồ sơ chào bán cho 2 gói trái phiếu trị giá 1.900 tỷ đồng và gói trái phiếu 1.100 tỷ đồng cho Công ty Cung Điện mùa đông. Tuy nhiên, các gói trái phiếu này chưa kịp hoàn thành thì bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước ra quyết định thu hồi vào tháng 4/2022.
